Wanneer Schematherapie met jongeren?
Bij jongeren die langdurig vastlopen op verschillende leefgebieden, is de problematiek vaak verweven met de persoonlijkheidsontwikkeling. Er zijn verstoringen ontstaan in de interactie met anderen en in hun zelfbeeld.
Hun manieren van coping met moeilijke situaties of emoties houden deze verstoringen in stand en verergeren de emotionele- of gedragsproblemen. Schematherapie kan hier uitkomst bieden.
Wat is schematherapie?
Schematherapie is een bewezen effectieve behandeling voor volwassenen met persoonlijkheidsstoornissen en andere complexe problemen. Voor jongeren worden er enkele aanpassingen gedaan.
Schematherapie kan individueel of in een groep worden gegeven. Ook bestaat er vaktherapie (bijvoorbeeld dramatherapie) die gegeven wordt vanuit een schematherapeutisch kader. Tot slot kunnen verschillende technieken en principes uit de schematherapie worden geïntegreerd in het behandelklimaat van een residentiële instelling.
De verschillende vormen van schematherapie en schematherapeutisch werken kunnen met elkaar gecombineerd worden.
Theoretisch kader
Elk kind heeft een aantal emotionele basisbehoeften (bijvoorbeeld je veilig en verbonden voelen). Soms lukt het niet om voldoende aan die behoeften tegemoet te komen. Dat kan zijn door ongelukkige omstandigheden, door persoonlijke problematiek van opvoeders en/of door een moeilijk temperament van het kind.
Dan ontstaan er onaangepaste schema’s, oftewel niet-helpende verwachtingen die het kind heeft over zichzelf en anderen (bijvoorbeeld ‘niemand is te vertrouwen’). Afhankelijk van hoe het kind met dit soort verwachtingen omgaat (coping), kunnen er kanten van het kind ontstaan die zich helemaal aan deze verwachtingen overgeven, deze proberen te vermijden of zich er juist tegen af zetten.
Elke jongere heeft (net als elke volwassene) verschillende kanten die bij verschillende omstandigheden actief worden. Deze kanten noemen we modi. Bij persoonlijkheidsproblematiek is er sprake van snel wisselende modi of juist van hardnekkige modi, die niet willen wijken.
Hoe werkt schematherapie?
In de schematherapie proberen we de jongere en zijn netwerk inzicht te geven in het ontstaan en de functie van de modi die voor problemen zorgen.
Binnen de grenzen van de therapeutische relatie voldoen we zoveel mogelijk aan de basisbehoeften van de jongere in het hier en nu, en in oefeningen gericht op ervaringen uit het verleden. De jongere leert vaardigheden om op een andere manier om te gaan met negatieve emoties.
Zo verminderen we de niet-helpende schema’s en modi van de jongere, en stimuleren we de gezonde modi.
Bekijk hier het informatiefilmpje over schematherapie, gemaakt door de Vereniging voor Schematherapie.
Verschillen met volwassenen
Op een aantal punten verschilt schematherapie met jongeren van schematherapie met volwassenen.
Zo moet er rekening gehouden worden met de ontwikkelingstaken van jongeren, zoals het ontwikkelen van een eigen identiteit en het losmaken van ouders. Vaak is de behandeling niet alleen gericht op de jongere, maar worden ook de ouders of het bredere netwerk hierin meegenomen.
Daarnaast ligt er meer focus op de modi dan op schema’s, omdat modi veel minder abstract zijn. In de video zie je hoe dit vertaald wordt in de uitleg over schematherapie aan een jongere met gedragsproblemen.
Nieuwe ontwikkelingen
mei 2024 – format modisequentie
Er is nu een format beschikbaar voor het maken van een modisequentie! Door het maken van een modisequentie kun je situaties samen met je cliënt analyseren. Welke modi van je[…]
Read more
april 2024 – format flashcard
Op de pagina hulpmiddelen kun je nu een gratis format downloaden voor een flashcard. Je kunt daarin gebruik maken van de figuren van Modi in Zicht, zie de instructie onderaan[…]
Read more
2023 – geheel herziene casusconceptualisatie
Het werd tijd om het casusconceptualisatiemodel op te frissen en dat mondde uit in een complete herziening! Het modusmodel heeft een prominentere plek gekregen in het nieuwe casusconceptualisatiemodel, waarbij de[…]
Read more